ONDERNEMEN & SOCIOCRATIE
Geen gemor meer bij de koffieautomaat
Wat ziet een ondernemer in sociocratie? Paul Cornelissen, ondernemer in de zorg: ‘Je praat met open vizier. Zo krijg je mensen mee.’ Op termijn scheelt dat je geld, denkt hij. Voor hemzelf is het samen zoeken naar oplossingen een levenshouding geworden.
Leestijd: 3 minuten
Paul Cornelissen
Een serial entrepreneur mag je hem wel noemen. 15 bedrijven richtte Paul Cornelissen op sinds hij vertrok bij de universiteit, waar hij werkte als gepromoveerd epidemioloog. Na een sqash-centrum en een biotechbedrijf was hij vooral actief in de zorg. Als oprichter en directeur van thuiszorgorganisatie Allerzorg (1500 medewerkers, 30 vestigingen) maakte hij een jaar of tien geleden kennis met sociocratie.
‘Een begeleider van de cliëntraad vertelde me erover. Ik was meteen enthousiast’, herinnert Cornelissen zich. Waarom? ‘De methode heeft een soort eerlijkheid in zich, met open vizier kun je mensen meekrijgen. Dat spreekt me aan. Medewerkers hoeven het niet met je eens zijn, maar een veto uitspreken kan niet. Samen ga je op zoek naar een oplossing. Je voorkomt een machtscultuur en krijgt een veel gelijker speelveld.’
Een pilot binnen Allerzorg
Hij begon met een pilot sociocratie in Allerzorg, in 2 vestigingen. Maar door de Wet maatschappelijke ondersteuning kreeg het bedrijf met enorme veranderingen te maken: alle huishoudelijke hulp van Allerzorg ging naar de gemeente. Dat te ontvlechten uit de organisatie én ook nog sociocratie invoeren, dat werd te veel. Daarna nam Cornelissen afscheid van Allerzorg.
Maar niet van sociocratie. Sinds 2010 zit de ondernemer in de topkring van het Sociocratisch Centrum. Die kring is de verbinding tussen het Centrum en de samenleving; Cornelissen is gevraagd wegens zijn financieel-economische kennis.
Aandacht voor elkaars mening
‘Voor mij zijn het sociocratische gedachtegoed en het aandacht hebben voor elkaars mening meer een levenshouding geworden’, zegt hij. ‘Ik heb het ook vaak over sociocratie, mensen reageren geïnteresseerd.’
Dat geldt ook voor de mensen die leidinggeven aan de 3 bedrijven die hij is gestart na Allerzorg. Dat zijn 2 bedrijven in de zorg (alweer) en een galerie. ‘Maar ik laat het aan deze mensen over om er iets mee te doen’, zegt Cornelissen. ‘Ik sta immers niet meer zelf aan het roer.’
Harde pecunia én sociaal zijn gaan prima samen
Moet je uit bepaald hout gesneden zijn als bestuurder, om met sociocratie te werken? Cornelissen denkt uiteindelijk van niet. ‘Misschien dat het door de filosofische aspecten van de methode handig is als je een sociaal bestuurder bent’, denkt hij hardop. ‘Dat je niet alleen naar de harde pecunia kijkt. Aan de andere kant: er zijn genoeg bedrijven met aandacht voor het sociale aspect die ook niet vies zijn van winst.’
Ondernemers denken soms dat je als eigenaar of directeur je macht kwijtraakt door sociocratie. Maar daar hoef je niet bang voor te zijn, aldus Cornelissen. ‘Ik kan me wel voorstellen dat je het spannend vindt. Dat het lijkt of je de macht kwijtraakt. Maar er gebeurt niets wat jij niet wil. Geef jij geen consent, dan gebeurt het niet.’
Samenscholing bij de koffieautomaat
Als Cornelissen nog actief aan het roer zou staan van een onderneming, wat zou hem dan overhalen om met sociocratie te gaan werken? ‘Het op een betere manier tot besluiten komen. Met consent besluiten vermindert de tegenbeweging bij de koffieautomaat. Dat levert economische plussen op.’
Geen OR-kosten
Bij die economische plussen denkt hij onder meer aan medezeggenschapskosten. Veranker je sociocratie in je organisatie, dan kun je vrijstelling krijgen van een Ondernemingsraad (OR). Cornelissen rekent snel voor wat dat kan schelen:
‘In mijn eigen organisatie hadden we een OR van 15 tot 20 man. Elke week vergaderden ze onder werktijd. Ze hadden een eigen secretaris, fulltime. Dan was er nog scholing, zo’n 5000 euro per lid. Externe adviseurs die werden ingehuurd. Met een schatting van 2 ton kosten zit ik nog aan de lage kant.’
Zet dat eens af, zegt hij, tegen de vergaderwinst die je boekt met sociocratie, met het dalende ziekteverzuim door grotere betrokkenheid van je medewerkers. ‘Wij hadden met Allerzorg 60 miljoen personeelskosten. Met 1% minder ziektekosten kom je uit op 6 ton. Ik denk dat je een investering in sociocratie er snel uit kunt halen.’
Lees hier hoe het Sociocratisch Centrum kan helpen met vrijstelling krijgen van een ondernemingsraad.
‘Sociocratie is als een mediator’
En dan ben je ook nog eens af van het risico dat een OR tegenover de leiding van de organisatie komt te staan. Niet dat Cornelissen dat als ondernemer zelf heeft meegemaakt, hij had altijd een prima relatie met zijn OR’en. ‘Maar áls het misgaat, kost het veel geld en energie.’
Cornelissen zegt: ‘Ik vergelijk het weleens met advocaten en een mediator. Advocaten hebben er baat bij een conflict te vergroten, een mediator probeert het gat juist te overbruggen. Dat gevoel heb ik ook bij een OR vergeleken met sociocratie. Bij een OR zit er een zeker wantrouwen in de relatie; bij sociocratie trek je samen op.’
Ook benieuwd hoe je een machtscultuur in je organisatie kunt ombuigen naar een gelijker speelveld? Hoe je de tegenbeweging aan tafel te horen krijgt als je besluiten neemt, in plaats van dat die te beluisteren valt bij de koffieautomaat? Of wil je weten hoe dat precies zit met die vrijstelling van een ondernemingsraad? Bel dan met Pieter van der Meché. Hem mailen kan ook.
